Takvim-i Vakayi, Osmanlı Devleti’nde 1831-1929 yılları arasında yayınlanan resmi gazete ve takvimdir. İlk olarak 1831 yılında yayınlanan Takvim-i Vakayi, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde önemli bir belge ve kaynak olmuştur. Tanzimat döneminin ilk gazetelerinden olan Takvim-i Vakayi, Osmanlı Devleti’ndeki önemli olay, karar, yönetmelik ve düzenlemeleri halka duyurmak için kullanılmıştır.
Takvim-i Vakayi, İstanbul’da çıkan, genellikle kanun hükmünde kararnameler, kanunlar, yönetmelikler, tüzükler, hükümet kararları, tebliğler, memur atama ve terfilerini içeren belgeleri yayımlayan bir gazete olarak başladı. Başlangıçta ayda bir kez yayınlanan Takvim-i Vakayi, 1840’lı yıllarda haftalık olarak yayımlanmaya başlamış ve daha sonra günlük gazete formatına geçmiştir.
Takvim-i Vakayi, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde batılılaşma hareketleriyle birlikte büyük bir yenilenme sürecine girmiştir. Bu süreçte gazetenin formatı ve içeriği de değişti. Gazete artık sadece resmi kararnameler yayınlamakla kalmıyor, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun iç ve dış politikasını, güncel olaylarını, bilimsel ve teknik gelişmelerini, ekonomik durumunu ve kültürel hayatını da ele alıyor.
Takvim-i Vakayi’nin Osmanlı Devleti’nin son dönemlerindeki önemi, devletin modernleşme sürecine yaptığı katkılardan kaynaklanmaktadır. Gazete, kamuoyunun bilgilendirilmesinde, tartışmaların ve bilgilerin kamusal alana yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde gerçekleşen reform hareketlerinde Vacaye takviminin büyük etkisi olmuştur.
Takvim-i Vakayi Osmanlı Türkçesi ile ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yayımlanmıştır. Ancak II. Meşrutiyetin ilanından sonra gazetenin Türkçe tercümeleri başlamıştır. 1908 yılında çıkarılan bir yasa ile resmi belgelerin Türkçe tercümelerinin yayınlanması zorunlu hale getirildi.
Cumhuriyet döneminde de yayımlanmaya devam etti. Ancak 1929’da Atatürk’ün emriyle Takvim-i Vakayi’nin neşri durduruldu. Bu kararla Resmi Gazete, Takvim-i Vakayi’nin yerini aldı. Resmi Gazete bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi gazetesi olmaya devam etmektedir.
Takvim-i Vakayi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine ait önemli belgeleri bünyesinde barındırması nedeniyle günümüz arşiv kaynakları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Osmanlıca metinlerin yer aldığı Takvim-i Vakayi, âlimler ve bilim adamları tarafından Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerini konu alan çalışmalarında sıklıkla kullanılmaktadır.
Takvim-i Vakayi’nin yayımlanma sürecinde çeşitli değişiklikler olmuştur. Takvim-i Vakayi’nin etkisi, gazetenin başlangıçta ayda bir kez yayınlanması ve resmi kararnameler içermesi nedeniyle sınırlıydı. Ancak gazetenin günlük formata geçip içeriğini genişletmesiyle Takvim-i Vakayi’nin etkisi arttı.
Takvim-i Vakayi, Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Ülkedeki yenilik hareketleri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi, tartışmaların duyurulması ve bilimsel gelişmelerin kamuoyuna duyurulması için önemli bir araç olmuştur. Takvim-i Vakayi, Osmanlı Devleti’nin geçmiş dönemdeki siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı için önemli bir kaynak olarak günümüze kadar gelmiştir.
«Romantik El Ceride-i Havadis»